Üçlü Tarama Testi
NEDİR ?
Down sendromu ( Trizomi 21 ), NTD ( Nöral Tüp Defekti ) ve Trizomi 18 adı verilen genetik hastalıkların bebekte olma olasılığını saptayan bir kan incelemesidir. Anne adayından alınan kan örneğinde beta-hCG, Alfa-feto protein (AFP), Estriol (E3) adlarında 3 değişik maddenin incelemesi yapılır.
NE ZAMAN YAPILIR ?
Üçlü test hamileliğin 15 ile 22. haftaları arasında yapılabilir. Ancak en doğru ve güvenilir sonuçlar 16-18. haftalarda yapılan ölçümlerde elde edilmektedir. Bu nedenle testin bu haftalar içinde yapılması en idealidir.
NASIL YAPILIR ?
Ultrasonografi ile fetusun baş çapı ve uyluk kemiği ölçümleri yapılır. Annenin yaşı, kilosu, gebelik haftası, risk faktörleri ve ölçüm değerleri bir forma doğru şekilde hesaplanarak kaydedilir. Alınan kan örneğinde yapılan inceleme ile elde edilen hormon düzeyleri ile birlikte özel bir bilgisayar programı yardımıyla hastalık riski hesaplanır.
TEST NASIL YORUMLANIR ?
Üçlü test ile ilgili olarak akılda tutulması gereken en önemli nokta; bunun tanı koyduran bir test değil, sadece yüksek risk taşıyan ve kesin tanı koyduracak ileri testlerin yapılmasına gerek olan bireyleri belirlemeye yarayan bir ''tarama testi'' olduğudur. Üçlü testin Down Sendromunu yakalama olasılığı sadece %60 civarında* olup %5 kadar hatalı pozitif olma olasılığı vardır.
Bir örnek ile açıklamak gerekir ise: Yapılan test sonucu Down Sendromu riskinin 1:2048 olarak rapor edildiğini kabul edelim. Bu sonuç bize bebekte Down sendromu olup olmadığını belirtmez. Bu raporda örnekteki anne adayı ile aynı özelliklere sahip 2048 kadından sedece 1 tanesinin Down Sendromlu bebek doğurduğunu; bu nedenle bu annenin de Down sendromlu bebek doğurma ihtimalinin 2048 de bir olduğu söylemektedir.
Tekrarlamak gerekir ise; üçlü test sonucunda yüksek risk saptanması bebekte kesinlikle hastalık olduğunu göstermediği gibi, riskin az hatta çok düşük çıkması da bebeğin sağlıklı olduğunu garanti etmez.
TESTTE RİSK ÇIKARSA ?
Bir tarama testi olan üçlü testin pozitif çıkması yani riskin yüksek olarak saptanması durumunda izlenebilecek bir kaç alternatif yol vardır.
Bunlardan ilki anne yaşı ve ultrason bulgusu ne olursa olsun amniyosentez yapmak ( yani anne karnından iğne yardımı ile su almak )ve Down sendromu olup olmadığını kesin olarak saptamaktır. Pozitif test varlığında en sık tercih edilen ve en güvenilir sonuç veren yöntem budur.
İkinci seçenek ise 2. düzey - detaylı ultrason incelemesi yapılarak Üçlü testin pozitif çıkmasına yol açan hastalıklar ile ilgili olabilecek ultrason bulguları bebekte aranmasıdır. Bu bulguların varlığında-yokluğunda bir değerlendirme yaparak amniyosenteze karar vermektir. Bu yönteme ancak riskin sınırda olduğu ya da anne babanın amniyosentez yapılmasını pek istemediği durumlarda başvurulmalıdır.
soru@ilkerkayhan.com